Bản ghi nhớ của Bộ Tư pháp Hoa Kỳ báo hiệu tăng cường nỗ lực tước quốc tịch

Thong Le
12 thg 8
6 phút đọc

Bộ Tư pháp Hoa Kỳ (DOJ) gần đây ban hành một chỉ thị nội bộ quan trọng đang được cộng đồng người nhập cư và giới chuyên gia pháp lý theo dõi chặt chẽ. Ngày 11 tháng 6 năm 2025, Trợ lý Tổng chưởng lý Brett Shumate thuộc Ban Dân sự của DOJ đã ra bản ghi nhớ chỉ đạo các luật sư của DOJ “ưu tiên và theo đuổi tối đa các vụ kiện tước quốc tịch.” Chỉ thị nội bộ này đánh dấu sự mở rộng đáng kể trong nỗ lực của chính phủ nhằm thu hồi quốc tịch Hoa Kỳ từ những người đã nhập tịch.

Mặc dù tước quốc tịch — quy trình kiện dân sự để tước bỏ tư cách công dân — vốn luôn là một công cụ pháp lý, nhưng trong thực tế lịch sử nó chủ yếu được áp dụng cho những trường hợp đặc biệt nghiêm trọng. Bản ghi nhớ mới này báo hiệu một cách tiếp cận rộng hơn và có khả năng quyết liệt hơn, khiến các nhà bảo vệ quyền lợi người nhập cư và chuyên gia pháp lý lo ngại về tác động tiềm tàng đối với công dân đã nhập tịch và tính an toàn của quyền công dân Hoa Kỳ.

Trọng tâm mở rộng của DOJ

Bản ghi nhớ ngày 11 tháng 6 nêu ra mười nhóm ưu tiên mà DOJ cho rằng nên được theo đuổi mạnh mẽ trong các vụ tước quốc tịch. Các nhóm này bao gồm, nhưng không giới hạn ở:

Mối đe dọa an ninh quốc gia: Cá nhân có liên hệ với khủng bố, gián điệp hoặc xuất khẩu bất hợp pháp công nghệ nhạy cảm của Hoa Kỳ.
Vi phạm nhân quyền: Những người liên quan đến tội ác chiến tranh hoặc tra tấn.
Tổ chức tội phạm xuyên quốc gia: Thành viên băng nhóm, cartel ma túy hoặc các tổ chức tội phạm khác.
Gian lận quy mô lớn: Các vụ gian lận nghiêm trọng đối với chương trình của chính phủ Hoa Kỳ (ví dụ: vay PPP, gian lận Medicare) hoặc lừa đảo tài chính lớn đối với tư nhân.
Tội phạm nghiêm trọng: Người bị kết án buôn người, các tội liên quan đến tình dục, tội bạo lực hoặc các tội nghiêm trọng khác không được khai báo khi nhập tịch.
Khai man hoặc bỏ sót thông tin trọng yếu: Các trường hợp có được quốc tịch thông qua hối lộ, khai man, tham nhũng hoặc che giấu sự thật quan trọng.
Không khai báo bản án trọng tội: Việc không tiết lộ án trọng tội trong hồ sơ nhập tịch.
Các hoạt động tội phạm nghiêm trọng khác: Một nhóm rộng bao gồm các hành vi phạm tội đáng kể khác.

Chỉ thị khuyến khích các luật sư của DOJ phối hợp chủ động với các cơ quan liên bang khác để xác định và khởi kiện những vụ tước quốc tịch này, ngay cả khi người đó đã nhập tịch nhiều năm hoặc nhiều thập kỷ trước.

Lo ngại về quyền thủ tục tố tụng trong tước quốc tịch dân sự

Một khía cạnh then chốt là các vụ kiện tước quốc tịch được tiến hành theo khuôn khổ dân sự, không phải hình sự. Sự phân loại này mang theo những hệ quả lớn về quyền thủ tục tố tụng:

Không có quyền được chỉ định luật sư miễn phí: Khác với bị cáo trong vụ án hình sự, người bị khởi kiện tước quốc tịch dân sự không được nhà nước cấp luật sư miễn phí. Điều này gây bất lợi nghiêm trọng cho những công dân nhập tịch có hạn chế về tài chính hoặc khả năng tiếng Anh, làm giảm khả năng tự bảo vệ.
Tiêu chuẩn chứng minh thấp hơn: Chính phủ chỉ cần chứng minh theo tiêu chuẩn “bằng chứng rõ ràng và thuyết phục”, thấp hơn tiêu chuẩn “ngoài mọi nghi ngờ hợp lý” trong tố tụng hình sự. Tiêu chuẩn thấp hơn này có thể khiến chính phủ dễ thắng kiện ngay cả trong những vụ có bằng chứng mơ hồ.

Các nhà phê bình lập luận rằng việc mở rộng sử dụng tố tụng dân sự cho tước quốc tịch sẽ ảnh hưởng không cân xứng đến những người dễ tổn thương và có nguy cơ làm suy yếu các bảo đảm thủ tục tố tụng cơ bản.

Dấu ấn từ chính quyền trước và xu hướng hiện nay

Nỗ lực tước quốc tịch từng tăng dưới thời chính quyền Trump, khi DOJ thành lập một đơn vị chuyên trách cho các vụ này. Mặc dù chính quyền Biden sau đó giải tán đơn vị đó, bản ghi nhớ hiện tại cho thấy sự tập trung lại — thậm chí mở rộng — đối với công tác tước quốc tịch. Chỉ thị đặc biệt nhấn mạnh đến yếu tố “tư cách đạo đức” và các sai sót khai báo như căn cứ tước quốc tịch, những tiêu chí mang tính chủ quan và có nguy cơ bị áp dụng không đồng nhất.

Hệ quả pháp lý và chính trị

Các tổ chức bảo vệ quyền người nhập cư và các nhóm dân quyền đang theo dõi chặt chẽ và chuẩn bị các thách thức pháp lý. Có lập luận cho rằng bản ghi nhớ của DOJ có thể xâm phạm các bảo đảm hiến pháp, đặc biệt là Tu chính án thứ 14 về quyền bình đẳng. Đồng thời có lo ngại rằng chỉ thị này có thể bị sử dụng để nhắm đến các cộng đồng thiểu số hoặc dễ bị tổn thương dưới danh nghĩa thực thi luật di trú. Một số nghị sĩ Dân chủ đã kêu gọi điều trần tại Quốc hội và xem xét quy định yêu cầu tước quốc tịch chỉ được thực hiện trong khung tố tụng hình sự nhằm bảo đảm đầy đủ quyền thủ tục.

Lời khuyên cho công dân đã nhập tịch và người có ý định nhập tịch

Trong bối cảnh này, quý vị nên thận trọng và chủ động:

Nếu quý vị đã nhập tịch:

Lưu giữ hồ sơ đầy đủ: Giữ kỹ toàn bộ tài liệu quá trình nhập tịch, bao gồm đơn N-400, biên bản phỏng vấn, hồ sơ chứng cứ và mọi thư từ với USCIS hoặc DOJ.
Rà soát tiền sử: Nếu quý vị từng bị buộc tội hay kết án, dù đã được xóa án, xảy ra trước khi nhập tịch hoặc quý vị cho là tội nhẹ, hãy tham vấn luật sư di trú có kinh nghiệm. Đồng thời rà soát lại hồ sơ nhập tịch để phát hiện bất kỳ khai thiếu hoặc sai sót nào, vì ngay cả lỗi nhỏ cũng có thể bị chú ý.
Thận trọng khi nhận liên lạc từ cơ quan liên bang: Nếu quý vị thuộc một trong các nhóm ưu tiên nêu trên hoặc nhận được yêu cầu giải trình từ cơ quan liên bang, hãy liên hệ luật sư ngay trước khi trả lời hoặc đi nước ngoài.
Hiểu quyền của mình: Quý vị có quyền im lặng và quyền được có luật sư, ngay cả trong vụ dân sự. Mọi phát ngôn với cán bộ chính phủ, ngay cả bằng lời nói không chính thức, đều có thể bị sử dụng chống lại quý vị.

Nếu quý vị đang có ý định nhập tịch:Nếu có tiền án, vi phạm di trú hoặc yếu tố phức tạp khác trong quá khứ, quý vị nên tham vấn luật sư di trú trước khi nộp đơn để đánh giá rủi ro và chuẩn bị hồ sơ nhằm giảm thiểu khả năng gặp rắc rối sau này.

Kết luận

Bản ghi nhớ của DOJ vào tháng 6 năm 2025 báo hiệu một thay đổi đáng kể trong cách tiếp cận của chính phủ liên bang đối với tước quốc tịch. Dù mục tiêu được nêu là bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm tính toàn vẹn của quá trình nhập tịch, quyền chủ động rộng rãi của công tố viên cùng khung tố tụng dân sự đặt ra nhiều lo ngại về khả năng lạm quyền và suy giảm tính ổn định của quyền công dân đối với hàng triệu công dân đã nhập tịch.

Nếu quý vị hoặc người thân lo ngại về tác động của chính sách này đối với tình trạng pháp lý, hoặc nhận được bất kỳ thông báo nào từ cơ quan chính phủ liên quan tới quốc tịch, xin liên hệ với luật sư di trú đáng tin cậy để được tư vấn. Quý vị vui lòng gọi Văn phòng Tran Flores Law theo số (512) 894-9984 để đặt lịch tư vấn.