Tòa Án Tối Cao Giới Hạn Lệnh Cấm Trên Toàn Quốc đối với vụ việc về luật Quốc Tịch Theo Nơi Sinh

Trong phán quyết 6 trên 3, Tòa Án Tối Cao đã tuyên bố rằng các tòa án cấp dưới không còn được phép ban hành lệnh cấm trên toàn quốc để ngăn chặn các chính sách liên bang cho toàn bộ dân chúng. Quyết định này được đưa ra sau khi có kiện tụng liên quan đến sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Donald Trump nhằm hạn chế quyền nhận quốc tịch theo nơi sinh — một sắc lệnh từng bị đình chỉ thi hành trên toàn quốc bởi các phán quyết của tòa cấp dưới.

Dù Tòa Án Tối Cao không phán quyết về tính hợp hiến của sắc lệnh hành pháp (EO 14160) của ông Trump, phán quyết này đã giáng một đòn mạnh vào công cụ pháp lý vốn được sử dụng để tạm dừng các chính sách gây tranh cãi trên toàn quốc trong lúc vụ kiện đang được giải quyết. Đối với cộng đồng di dân và con cái họ sinh ra tại Hoa Kỳ, phán quyết này mang lại một mức độ bất định pháp lý mới.

Bối Cảnh: Sắc Lệnh Hành Pháp Của Trump Và Cuộc Đấu Tranh Pháp Lý

Chính quyền Trump, qua EO 14160, đã tìm cách chấm dứt việc tự động cấp quốc tịch Hoa Kỳ cho một số trẻ em sinh trên đất Mỹ có cha mẹ là người nước ngoài, đặc biệt là những người đã nhập cảnh bất hợp pháp hoặc đang giữ visa tạm thời. Các học giả luật và tổ chức dân quyền đã lập tức kiện sắc lệnh này, lập luận rằng nó vi phạm Tu chính án thứ 14, vốn bảo đảm quyền quốc tịch cho “mọi người sinh ra hoặc được nhập tịch tại Hoa Kỳ.”

Nhiều tòa án liên bang đã ban hành lệnh cấm toàn quốc để ngăn sắc lệnh này có hiệu lực trong khi chờ tòa án xem xét. Chính quyền Trump đã kháng cáo, và Tòa Án Tối Cao đồng ý xem xét vụ việc, nhưng tập trung vào câu hỏi thủ tục là liệu lệnh cấm toàn quốc như vậy có được phép hay không.

Tòa Án Tối Cao Đã Phán Quyết Gì

Ý kiến đa số, do Thẩm phán Barrett viết, kết luận rằng các tòa án cấp dưới đã vượt quá thẩm quyền khi ban hành lệnh cấm áp dụng vượt ra ngoài các bên liên quan trong vụ kiện. Từ nay trở đi, các lệnh cấm phải giới hạn trong phạm vi các nguyên đơn cụ thể hoặc khu vực tài phán liên quan, chứ không phải áp dụng trên toàn quốc.

Nói cách khác, một tòa án liên bang ở Colorado có thể ngăn chặn việc thi hành một chính sách di trú liên bang trong tiểu bang đó hoặc đối với những nguyên đơn trong vụ kiện, nhưng không thể cấm chính phủ thi hành chính sách đó ở các tiểu bang khác.

Tòa nhấn mạnh rằng theo Điều III của Hiến pháp Hoa Kỳ, các tòa án liên bang chỉ có quyền giải quyết tranh chấp cụ thể, chứ không có quyền áp đặt quy tắc áp dụng toàn quốc trừ khi Quốc hội đã cho phép.

Tác Động Ngay Lập Tức: Tình Trạng Của Sắc Lệnh Về Quốc Tịch Theo Nơi Sinh

Sắc lệnh hành pháp hạn chế quốc tịch theo nơi sinh vẫn đang bị đình chỉ trong ít nhất 30 ngày nữa, để các tòa án cấp dưới có thời gian điều chỉnh lệnh cấm phù hợp với phán quyết mới của Tòa Án Tối Cao.

Diễn biến tiếp theo sẽ phụ thuộc vào cách các tòa án điều chỉnh. Nếu các tòa án ban hành lệnh cấm mới nhưng giới hạn hơn, sắc lệnh có thể được thi hành ở một số tiểu bang nhưng bị ngăn chặn ở các tiểu bang khác. Ví dụ:

• Những tiểu bang có tham gia kiện (như Colorado) có thể tiếp tục ngăn chặn thi hành.

  
  

• Những tiểu bang không kiện có thể bắt đầu áp dụng sắc lệnh.

  
  

• Các vụ kiện tập thể (class-action), nếu được chứng nhận, vẫn có thể mang lại bảo vệ rộng hơn.

Kết quả là một hệ thống thực thi chắp vá và không nhất quán trên toàn quốc.

Sắc lệnh EO 14160 có thể được thi hành tại 28 tiểu bang Hoa Kỳ không tham gia vào bất kỳ vụ kiện nào để phản đối sắc lệnh này. Danh sách bao gồm:

🟥 Những Tiểu Bang Có Thể Áp Dụng Sắc Lệnh:

1	Alabama	11	Louisiana	21	South Carolina
2	Alaska	12	Mississippi	22	South Dakota
3	Arkansas	13	Missouri	23	Tennessee
4	Florida	14	Montana	24	Texas
5	Georgia	15	Nebraska	25	Utah
6	Idaho	16	Nevada	26	West Virginia
7	Indiana	17	North Carolina	27	Wisconsin
8	Iowa	18	North Dakota	28	Wyoming
9	Kansas	19	Ohio
10	Kentucky	20	Oklahoma

Tác Động Rộng Hơn Về Mặt Pháp Lý Và Chính Sách

Phán quyết này có ảnh hưởng vượt xa vụ việc quốc tịch theo nơi sinh hiện tại. Trong nhiều năm, lệnh cấm toàn quốc đã là công cụ quan trọng cho cả các nhóm tiến bộ và bảo thủ để ngăn chặn các chính sách liên bang trên diện rộng, từ chính sách di trú đến quy định y tế.

Với phán quyết mới, các thách thức pháp lý đối với chính sách liên bang sẽ cần phải nhắm mục tiêu cụ thể hơn. Các nhóm vận động có thể phải nộp nhiều đơn kiện tại nhiều khu vực tài phán khác nhau để đạt được mức độ bảo vệ tương tự trước đây chỉ cần một phán quyết.

Điều này đặc biệt có ảnh hưởng đến cộng đồng di dân. Chính sách di trú thường được thi hành nhanh chóng và trên diện rộng. Nếu không có khả năng ngăn chặn trên toàn quốc, những người dễ bị tổn thương tại các tiểu bang không kiện có thể phải chịu các thay đổi pháp lý đột ngột, ngay cả khi chính sách đó bị tòa án nơi khác tuyên là bất hợp pháp.

Chuyện Gì Sẽ Xảy Ra Tiếp Theo

• Lệnh Cấm Mới: Các tòa án cấp dưới sẽ phải giới hạn phạm vi của các lệnh cấm, điều này có thể dẫn đến sự khác biệt giữa các tiểu bang trong việc áp dụng sắc lệnh về quốc tịch theo nơi sinh.

  
  

• Kiện Tập Thể hoặc Mâu Thuẫn Giữa Các Tòa Phúc Thẩm: Luật sư có thể tìm cách chứng nhận nhóm nguyên đơn toàn quốc để giành lại phạm vi bảo vệ rộng hơn. Ngoài ra, các tòa phúc thẩm có thể đưa ra phán quyết trái ngược nhau, dẫn đến khả năng vụ việc quay lại Tòa Án Tối Cao.

  
  

• Cuộc Đối Đầu Về Hiến Pháp: Câu hỏi pháp lý lớn nhất — liệu sắc lệnh của Trump có vi phạm Tu chính án thứ 14 hay không — vẫn chưa được giải quyết. Vấn đề này sẽ tiếp tục được xét xử tại các tòa án cấp dưới trong nhiều tháng hoặc nhiều năm tới.

  
  

• Thực Thi Không Đồng Bộ: Nếu không có lệnh bảo vệ rộng hơn, sắc lệnh có thể được thi hành ở một số khu vực trong khi bị chặn ở nơi khác, gây ra sự nhầm lẫn và bất định cho các gia đình có tình trạng di trú hỗn hợp.

Lời Kết

Phán quyết hôm nay của Tòa Án Tối Cao đã làm thay đổi sâu sắc cách thức thách thức các chính sách di trú liên bang. Mặc dù cuộc chiến về quyền quốc tịch theo nơi sinh vẫn chưa kết thúc, nhưng cách thức của cuộc chiến đó sẽ thay đổi đáng kể. Đối với các gia đình di dân và những người tranh đấu cho quyền lợi của họ, đây là một chặng đường khó khăn hơn — đòi hỏi nhiều vụ kiện hơn, sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa các khu vực pháp lý, và sự kiên trì trước một hệ thống pháp lý ngày càng bị phân mảnh.

Văn phòng Tran Flores Law sẽ tiếp tục theo dõi diễn biến của vụ việc và cung cấp thông tin cập nhật khi quá trình kiện tụng tiếp diễn. Nếu quý vị hoặc người thân có thể bị ảnh hưởng bởi những thay đổi pháp lý này, xin hãy tìm tư vấn pháp lý càng sớm càng tốt. 📞 Gọi cho chúng tôi hôm nay theo số (512) 894-9984 để đặt lịch hẹn tư vấn.